De reden dat ik een stuk schrijf over cognitieve therapie is dat de ‘mindfokkers’, die we allemaal wel eens bezitten, veel invloed hebben op hoe we ons voelen en gedragen. Zeker als chronisch zieke kunnen we goed in staat zijn heerlijke destructieve gedachten te creëren, helemaal in slechte tijden. Gedachten als ‘ik kan niet eens zelf de was doen’, of ‘moet ik weer afzeggen, slechte vriendin ben ik’, kun gaan spoken in je hoofd en je een offday bezorgen. Tenminste, ik ben me ervan bewust wat mijn gedachten met mijn beleving kunnen doen. Daarom hierover een stukje, omdat destructief denken omgezet kan worden in wat gezelligere, opbouwende gedachten, die je ook nog wat kunnen verblijden 😉
Als basis nemen we het cognitief model van Beck (2011) die stelt dat onze gedachten onze emoties en ons gedrag beïnvloeden. De gevoelens en het gedrag staan weer onder invloed van onze waarneming van een situatie of gebeurtenis.
Anders gezegd: hoe interpreteer je de situatie? Daar draait het om en niet de situatie zelf. Hoe je deze situatie interpreteert heeft weer te maken met je basis assumpties. Hiermee bedoel ik dat hoe je bijvoorbeeld over jezelf denkt, je interpretatie van de situatie beïnvloed. Een voorbeeld: stel je vindt jezelf een waardeloos iemand, dan ben je geneigd, als iemand wat onaardig tegen je doet, dit interpreteren als bv: ‘zie die persoon vindt me waardeloos, daarom doet hij of zij zo’. Terwijl die persoon net zo goed een offday kan hebben of wie weet stiekem verliefd op je is 😉

En wat kunnen we hieraan hebben? Nou vet veel! Ten eerste is het zinvol om te ontdekken wat je allemaal denkt. Want daar begint de stap naar een beter gevoel in een minder fijne situatie. Als je leert je mindfokkers te herkennen en een beetje in te tomen, word je steeds meer in staat je dagen prettiger te interpreteren, al lig je stram van de pijn, al kotsend boven een emmer. Nou ja, dat is wel echt fok. Nu klinkt het alsof ik van de grootste drama een pret-dag kan maken, dat is natuurlijk niet zo. Ten tweede gaat om daar waar je wel controle over kan hebben, en dat is hoe je je ziekte, pijn en gebreken interpreteert. Het is ook gewoon turbo K** om chronisch ziek te zijn, niet de dingen te kunnen doen die je graag wil. Maar als we ons daar chronisch op blijven focussen, blijft er niks flexibels over 😉

Hoe pas ik dit toe? Ik denk dat ik het vooral doe door te erkennen dat de pijn, ziekte etc er is. En beseffen dat ik daarover geen controle heb. Dus letterlijk het vaststellen dat ik een fysiek slechte dag heb. Daar pas ik mijn programma op aan. De gedachte is: Ik heb een slechte dag en daar pas ik mijn verwachtingen op aan. Mijn gedrag zal daarop volgen door kalm an te doen en hiervoor wat afspraken afzeggen. Mijn gevoel daarbij is aan de ene kant teleurstelling en het gevoel van iets te moeten missen. Een geruststellende gedachte voor mij is dan vaak iets als: ‘morgen kan het weer heel anders zijn’ of ‘als ik wel alles had gedaan wat ik wilde vandaag, had ik er geen plezier aan gehad of veel pijn moeten lijden’. Door me wat over te geven aan de situatie en die te nemen zoals die is; dus ziek thuis, ben ik weer in staat om in mogelijkheden te denken en dus te voelen en gedragen. Hierdoor geniet ik meer van de neuzel dingen, als een boek luisteren, of een rondje wordfeud. Omdat het klopt met de situatie. Daarnaast probeer ik niet te ver vooruit te kijken, dat is echt voeding voor destructieve gedachten. Want wie raakt nou niet in paniek als je weer je sport moet afzeggen en er vervolgens ook nog aan denkt of het volgende week wel weer lukt of volgende maand of überhaupt weer? Ik heb een restrictie daarop gezet. Voor hier en nu vandaag mag ik denken en beslissen. De stop-methode kan je hierbij helpen. Als je bewust bent van een hele bulk aan destructieve meuk in je hoofd, kun je tegen jezelf zeggen; STOP! En dan terug naar hier en nu: waar ben ik nu letterlijk mee bezig. Een serie kijken, een muziekje luisteren, mailtje sturen. Zo doe ik het.
En natuurlijk ben ik ook maar een mens en lukt het mij zeker niet altijd om de scherpe kantjes eraf te halen. Vooral in tijden dat de ziekte erg opvlamt en veel klachten geeft, of als de nieuwe medicatie rare of zware bijwerkingen geeft. Dan is het voor mij ook een uitdaging om met de shit te dealen en mijn hoofd mij niet als een wilde storm te laten besturen. Af en toe es flink uitjanken of een echte offday toe te laten, hoort er ook bij. Chronisch ziek zijn is geen pretpark, maar als je er wat flexibel mee om kan gaan, kan het wel een mooi, rustgevend park worden 😉

 

Bron: Beck, J. (2011), Basisboek cognitieve therapie, Amersfoort, ThiemeMeulenhoff